วันจันทร์ที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2556

การเรียนรู้ที่มองไม่เห็น

การวิเคราะห์การศึกษาจำเป็นต้องนึกถึงสังคมในอนาคตที่ผู้เรียนจะดำเนินชีวิต เช่น ผู้สอนรุ่นเก่าได้สอนวิธีคิดเลข โดยไม่รู้ว่าภายหลังจะมีเครื่องคิดเลข เป็นต้น ขณะนี้อาจมีบางคนที่พยายามคาดเดาอนาคตเพื่อพัฒนาการศึกษา ยกตัวอย่างเช่น กระบวนการสังคมผู้เรียนรู้จาริก (Knowmad society) เขาพยายามหาลักษณะของสังคมในอนาคตและชี้ทักษะการดำรงชีพที่เหมาะสม ซึ่งภายหน้าอาจจะมีผู้รู้ที่เรียกว่า ผู้เรียนรู้จาริก (knowmad ศัพท์ใหม่) เป็นผู้ที่สามารถหาความรู้ด้วยตัวเองได้ เรียนรู้ได้ ลืมของเก่าได้ เขาจะมีความสามารถถ่ายทอดความรู้ได้อย่างชัดเจน นอกจากนี้เป็นผู้ที่มีความสามารถทำงานในสังคมและวัฒนธรรมต่างๆได้ มีทักษะทางภาษา สังคมในอนาคตจะเป็นสังคมประเภทที่สาม ซึ่งอาศัยความรู้มากขึ้น ไม่เหมือนกับสังคมที่อาศัยผลิตภัณฑ์จากอุตสาหกรรม ที่เรียกว่าสังคมประเภทที่ ๑
ส่วนสังคมผู้เรียนรู้จาริกได้อธิบายไว้ในหนังสือสองเล่ม เล่มที่หนึ่งเขียนเป็นภาษาสเปนใน พ.ศ. ๒๕๕๔ มีชื่อว่า “การเรียนรู้ที่มองไม่เห็น” (Aprendizaje invisible, pdf) และอีกเล่มหนึ่งเขียนเป็นภาษาอังกฤษมีซื่อ “สังคมจาริก” (Knowmad society) เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๕๖ ทั้งสองเล่มนี้มีเนื้อหาคล้ายกัน ในเล่มที่สองจะเน้นนวัตกรรมทางด้านการศึษาที่เกิดขึ้นในประเทศเนเธอร์แลนด์และกลุ่มประเทศที่ใช้ภาษาอังกฤษ ส่วนเล่มแรกจะเขียนเน้นนวัตกรรมในประเทศที่ใช้ภาษาสเปน เช่น โครงการเฟสบุ๊ก (Projecto Facebook) ในประเทศอาร์เจนตินา (๒๕๕๑) และแพนการเซยบัล (Ceybal project) ในสาธารณรัฐอุรุกวัย (๒๕๕๒)
หนังสือทั้งสองเล่มนี้ชี้ทักษะของผู้เรียนรู้ในอนาคต ส่วนที่ต่างกันในเล่มที่สอง เล่มใหม่เรียกว่าทักษะอ่อน (soft skills) ส่วนเล่มเดิมเรียกว่าสมารถภาพทางด้านมนุษยาศาสตร์ (habilidades humanistas) เสียดายที่ส่วนนี้ไม่มีในเล่มใหม่ เพราะมีความน่าสนใจและน่านำมาวิเคราะห์ด้วย สามารถภาพดังกล่าวมีทั้งหมด ๑๒ ข้อ ได้แก่
  1. คิดเป็นระบบ
  2. คิดแบบสมมุติว่าเป็นอย่างนั้น
  3. สามารถอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่เปลี่ยนไปหรือไม่มั่นคงได้
  4. สามารถสร้างสรรค์และวิเคราะห์สภาพอดีต ปัจจุบัน และอนาคตที่ต่างกัน
  5. ตั้งเป้าหมายและตอบสนองต่อการท้าทายได้
  6. เข้าใจข้อมูลที่มีอยู่และนำมาใช้ได้
  7. สร้างความรู้ระดับบุคคลด้และนำมาใช้
  8. สร้างความรู้เกี่ยวกับบริบท กระบวนการ และวัฒนธรรมและนำมาใช้
  9. ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศที่เกิดขึ้นใหม่อย่างมีประสิทธิภาพ
  10. หาความรู้และวิเคราะห์ความรู้แนวโน้มทางโลกภิวัตได้
  11. พูดและเขียนอย่างพึ่งตนเอง
  12. ตั้งใจที่จะทำสิ่งที่ถูกต้อง
อย่างไรก็ตาม ทั้งสองฉบับ แนะนำทักษะของผู้เรียนสมัยใหม่ ที่อาจจะเป็นการเรียนรู้ที่ไม่เป็นระบบ ทั้งนี้ไม่จำเป็นที่ต้องปฏิรูปการศึกษา เพราะว่าทักษะดังกล่าวจะเรียนได้จากในพื้นที่ต่างๆ เรียนจากเพื่อน เรียนนอกห้องเรียน เรียนจากเครือข่ายทางสังคม เรียนในขณะเดินทาง เป็นต้น ผู้เรียนรู้จาริกสามารถพัฒนาตัวเองกับเพื่อนและช่วยเพื่อนได้ เปลี่ยนประเด็นเรียน โดยที่บางครั้งผู้เรียนอาจจะเปลี่ยนเป็นผู้สอนได้

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น